Samen voor Gezondheid: positieve start voor aanstaande moeders en kinderen
Achtergrond
Kansrijke Start en preventie
Sinds de lancering van het nationale Actieprogramma Kansrijke Start (september 2018) staat het realiseren van de ‘best mogelijke start voor ieder kind’ hoog op de Nederlandse beleidsagenda. Ook in het Preventieakkoord verwijst de overheid naar samenwerking in de zorg en partijen daarbuiten voor preventie op lokaal niveau. Het College voor Perinatale Zorg (CPZ) formuleerde in haar onderzoeksagenda dat maximale samenwerking in het geboortezorgnetwerk noodzakelijk is.
Samenwerking met sociale en publieke zorgverlening
Bij integrale samenwerking in de geboortezorg wordt in het kader van de agenda van het CPZ een stevigere samenwerking voorgesteld in de richting van het sociaal domein en de zorg voor jeugd (JGZ). Dit wordt in heel Nederland op gemeenteniveau lokaal vormgegeven. Er is dan ook variatie in hoe de samenwerking rondom vrouwen in een kwetsbare situatie wordt vormgegeven. In de regio's Zuid-Limburg en Groningen wonen relatief veel zwangere vrouwen die leven in armoede en er is naar verhouding meer psychosociale problematiek dan in andere gebieden in Nederland.
Groningse aanpak: zorgpad vroegsignalering met vier onderdelen
In Groningen heeft de lokale coalitie Kansrijke Start Groningen (voorheen werkgroep Zwangere Centraal) een aanpak ontwikkeld voor signalering, doorgeleiding en preventie van problematiek bij zwangere vrouwen in een kwetsbare situatie. Deze aanpak bestaat uit vier onderdelen: het gebruik van de screeningslijst ALPHA-NL voor vroegsignalering; telefonische advisering JGZ; een multidisciplinair overleg rondom kwetsbaarheid waarbij sociale zorgverlening en de gemeente (jeugdarts) zijn aangesloten en 17 zorgpaden voor doorgeleiding van zwangere vrouwen in een kwetsbare situatie.
Limburgse aanpak: Positieve Gezondheid
In Zuid-Limburg was er bij aanvang van het onderzoek nog geen formele aanpak ontwikkeld. Er wordt een aanpak ontwikkeld gericht op het optimaliseren van de verloskundige anamnese middels Positieve Gezondheid. Ook worden in de regio met diverse gemeenten zorgpaden ontwikkeld voor een verbeterde samenwerking tussen het verloskundig en sociaal domein. Voor doorgeleiding komt er één vast aanspreekpunt bij de JGZ.
Evaluatie en uitwisseling twee lokale aanpakken
In Groningen wordt de bestaande aanpak gemonitord en geëvalueerd met als doel de implementatie te evalueren en bij te dragen aan duurzame borging. In Zuid-Limburg wordt er een haalbaarheidsonderzoek gedaan. Tevens vindt er evaluatie plaats van de belemmerende en bevorderende factoren van de nieuwe Limburgse aanpak. De projectteams wisselen ervaringen en opgedane expertise uit om ontwikkeling en implementatie te versnellen.
Vraagstelling
Wat zijn de opbrengsten van twee multidisciplinaire zorgaanpakken bij kwetsbare zwangere vrouwen voor:
1) Het identificeren van kwetsbare zwangere vrouwen en
2) de doorgeleiding naar het sociale domein met JGZ als één vast aanspreekpunt, inclusief
3) de toepasbaarheid en bruikbaarheid van deze aanpakken vanuit het perspectief van cliënten en professionals?
Onderzoeksopzet
Het onderzoek wordt uitgevoerd in een periode van twee jaar en bestaat uit een prevalentie studie van kwetsbaarheid op basis van dossieronderzoek; een wijkanalyse; een surveyonderzoek en semigestructureerde interviews met verloskundig zorgverleners en stakeholders en tot slot semigestructureerde interviews met cliënten.
Startdatum
1 september 2020
Status
Juni 2022: Werkpakket 2 van de 3 wordt uitgevoerd.
Het dossieronderzoek en vragenlijstonderzoek is afgerond. De interviews met verloskundig zorgverleners en stakeholders (jgz-verpleegkundigen, WIJ-team, ontwikkelaar zorgpaden en medisch maatschappelijk werk) zijn afgerond. Cliënten worden nog geïnterviewd. Als onderdeel van werkpakket 3 wordt een mini-symposium georganiseerd op 15 november.
Projectgroep Groningen
Esther Feijen-de Jong
Marianne van den Hof-Boering
Linda Quadvlieg
Financiering
RAAK-SIA Publiek
Samenwerkingspartners
Werkgroep Kansrijke Start Groningen
Academie Verloskunde Amsterdam Groningen
Amsterdam UMC, afdeling Midwifery Science
Consortium Zwangerschap en Geboorte Noord-Nederland
Projectteam Samen Kwetsbaar, Samen Sterk
Meer weten?
e.i.feijen-de.jong@umcg.nl